White Rainbow - Burmese Poetry Festival 2006 Part One

ဇာဂနာ၊ ေစာေ၀၊ ေဇာ္သက္ေထြးနဲ႔ ေအာင္ေ၀း ျပီးေတာ့ ၂၀၀၆ အျဖဴေရာင္ သက္တံ အမွတ္တရ အပိုင္း ၁ မိုးမခ ရုပ္သံ ေအာက္တိုဘာ ၂၃၊ ၂၀၀၈ အျဖဴေရာင္ သက္တံ ၂၀၀၆ ကဗ်ာရြတ္ဆိုပြဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ခုခံအားက်ဆင္းတဲ့ေရာဂါ ကူးစက္ခံထားရတဲ့ ျမန္မာကေလးငယ္မ်ားအတြက္ အဲသည္တုံးက ျမန္မာ အႏုပညာ ညီအကိုေမာင္ႏွမေတြရဲ႔ အႏုပညာအလွဴပြဲ တခုျဖစ္ပါတယ္။ ၀ိုင္း၀န္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသူေတြက ၂၀၀၇ စက္တင္ဘာအေရးအခင္းမွာ ျပည္ပမဲဇာေရာက္ခဲ့ရသူ ေအာင္ေ၀း၊ အဲဒီေနာက္ ကဗ်ာတပုဒ္နဲ႔ အက်ဥ္းက်ေနသူ ေစာေ၀၊ ၂၀၀၈ နာဂစ္မုန္တိုင္း အေရးအခင္းမွာ အဖမ္းဆီးခံခဲ့ရတဲ့ ဇာဂနာ၊ ေဇာ္သက္ေထြးတို႔ေတြ အပါအ၀င္ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ေတြကို အမွတ္တရ အေနနဲ႔၊ ျပီးေတာ့ စစ္အစုိးရဖိႏွိပ္မႈေတြေၾကာင့္ ခုခ်ိန္မွာ ခုိကိုးရာမဲ့ ခ်ဳိ႔တဲ့လ်က္ရွိေနတဲ့ HIV ေရာဂါသင့္ ကေလးသူငယ္မ်ား အားလုံးသို႔ ၂၀၀၆ တုံးက ထုိးခဲ့တဲ့ေခါင္းေလာင္း … အခု … လက္ဆင့္ကမ္းလိုက္တဲ့ … လူတိုင္းအတြက္ ထုိးတဲ့ေခါင္းေလာင္းသံ … ကဗ်ာ … (ဒီေနရာက သြားဳကည့္ႏိုင္ပါျပီ - MoeMaKa Dot Net Video Archives)

Zarganar won Canada PEN award

လူရႊင္ေတာ္ဇာဂနာကို ကေနဒါကေလာင္ရွင္မ်ားအဖြဲ႕မွ ဆုခ်ီးျမႇင့္

ပီတာေအာင္ / ၂၁ ေအာက္တိုဘာ ၂၀၀၈

သတၱိရွိရွိျဖင့္ လြပ္လပ္စြာဆႏၵထုတ္ေဖာ္ခဲ့မႈမ်ားအတြက္ လူရႊင္ေတာ္ဇာဂနာကို ကေနဒါ ကေလာင္ရွင္မ်ားအဖြဲ႔ က One Humanity Award (တမ်ဳိးတည္းေသာလူသားဆု) ခ်ီးျမႇင့္လုိက္သည္။

လြပ္လပ္စြာဆႏၵထုတ္ေဖာ္ခြင့္အတြက္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ကေနဒါကေလာင္ရွင္ မ်ားအဖြဲ႔၏ (၂၅) ႏွစ္ ေျမာက္ ႏွစ္ပတ္လည္ေန႔၌ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ဇာဂနာဟုလူသိမ်ားသည့္ ကဗ်ာ ဆရာလူရႊင္ေတာ္ႏွင့္ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ ေမာင္သူရကို ယခုႏွစ္တြက္ ဆုခ်ီးျမႇင့္ရန္ ေရြးခ်ယ္လုိက္သည္ဟု ကေနဒါကေလာင္ရွင္မ်ားအဖြဲ႔ PEN Canada ၏ ေၾကညာခ်က္တြင္ ပါရွိသည္။

ဆုေပးအပ္ရျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ကေနဒါကေလာင္ရွင္မ်ားအဖြဲ႔ ဥကၠ႒ Nelofer Pazira က “ စာေရးဆရာ ေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ အေတြးအေခၚေတြကို ထုတ္ေဖာ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အသတ္ ခံရ၊ ေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ်ခံရ၊ ၿခိမ္းေျခာက္ခံရ၊ အေႏွာင့္အယွက္ေပးခံရတာေတြ အၿမဲလို လိုျဖစ္ေနတယ္။ ဒီလိုလူေတြထဲက တေယာက္ ကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ ဂုဏ္ထူးေဆာင္အဖြဲ႔၀င္ ဇာဂနာပဲျဖစ္ပါတယ္။ သူရဲ႕ သတၱိနဲ႔ ဂုဏ္သိကၡာအတြက္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ခုိင္ခုိင္မာမာရပ္ တည္ေနတဲ့အတြက္ က်ေနာ္တုိ႔ဟာ သူ႔ကို ဒီဆုခ်ီးျမႇင့္ၿပီး ဂုဏ္ျပဳလိုက္တာပါ”ဟု ေၾကညာ ခ်က္၌ ေျပာသည္။

အဆိုပါဆုသည္ ကြဲျပားေနသည့္ တိုင္းျပည္နယ္နိမိတ္မ်ားကိုေက်ာ္ျဖတ္၍ မတူညီသည့္ယဥ္ ေက်းမႈမ်ားအၾကား လႈံ႕ေဆာ္ဆက္သြယ္ေပါင္းကူးေပးရာ၌ ထူးကဲစြာေဆာင္ရြက္ႏိုင္သူမ်ား ကို ခ်ီးျမႇင့္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ စာေရးဆရာ တဦးစီ၏ ေရးသားမႈမ်ားသည္ ႐ိုးသား မႈရွိျခင္း၊ ပိုင္းျခားေ၀ဖန္မႈေကာင္းမြန္ျခင္းႏွင့္ အေတြး အေခၚမ်ားကို ၿငိမ္းခ်မး္စြာေဖာ္ထုတ္ျပသရာ၌ မည္သည့္ၾကားခံကိုမဆိုျဖတ္၍ သတၱိရွိရွိ ယံုယံုၾကည္ၾကည္ ေဆာင္ ရြက္ျခင္းတို႔အေပၚတြင္ အကဲျဖတ္၍ ဆုေရြးခ်ယ္သည္ဟုလည္း သိရသည္။

ဆုေပးပြဲကို ကေနဒါႏုိင္ငံ တိုရန္တိုၿမိဳ႕၌ ေအာက္တိုဘာ (၂၂) ရက္က်င္းပမည့္ ႏိုင္ငံတကာ စာေရးဆရာမ်ားပြဲ ေတာ္ဖြင့္ပြဲ အခမ္းအနားတြင္ ခ်ီးျမႇင့္သြားမည္ဟု သိရသည္။ လူရႊင္ေတာ္ဇာဂနာ အက်ဥ္းက်ခံေနရသည့္အတြက္ ၎အတြက္ ထိုင္စရာေနရာခံု ကြက္လပ္တခုထား ေပးကာ ဂုဏ္ျပဳသြားမည္ျဖစ္ၿပီး ဆုရသူသည္ ေဒၚလာ (၅,၀၀၀) ရရွိမည္ဟု သိရသည္။

ဇာဂနာဆု ခ်ီးျမႇင့္ခံရသည့္အတြက္ ဂုဏ္ယူ၀မ္းေျမာက္မိေၾကာင္း သူ၏ မိခင္ျဖစ္သူ သခင္မႀကီး ေဒၚလွၾကည္ ေခၚ စာေရးဆရာမႀကီး ၾကည္ဦး က ေခတ္ၿပိဳင္သို႔ ေျပာၾကားသည္။

၎က “ေမာင္သူရဟာ မဆုတ္မနစ္ေသာ ဇြဲလံု႔လနဲ႔ သူလုပ္စရာရွိတာကိုလုပ္ခဲ့တယ္။ စက္တင္ဘာမွာ သံဃာေတာ္ကိုဆြမ္းကပ ္တာေတြလုပ္ခဲ့တယ္။ နာဂစ္မွာလည္း သူကုိယ္တုိင္ သူ႔ပစၥည္းကိုယ္ပိုင္ေတြကိုေရာင္္း၊ သူမ်ားလႉဒါန္းတဲ့ဟာေတြကိုလည္း ျဖန္႔ျဖဴး ခြဲေ၀ေပးတာေတြ အဲလိုႀကိဳးႀကိဳးစားစားနဲ႔လုပ္တဲ့အတြက္ သူလုပ္တဲ့အလုပ္ဟာ လူသာဓုေခၚနတ္သာဓုေခၚတဲ့ အလုပ္ပါပဲ။ ဒါကို သေဘာ တူတဲ့ ပုဂၢိဳလ္မ်ားက ခ်ီးက်ဴး ဂုဏ္ျပဳတယ္ဆိုတာ ဂုဏ္ယူစရာ ၀မ္းသာစရာပါ။ မိဘေဆြမ်ဳိးအေနနဲ႔ကေတာ့ သူလုပ္သမွ်ဟာ မိဘအတြက္ သာမက တုိင္းျပည္နဲ႔လူမ်ဳိးအတြက္ပါ အက်ဳိးရွိတဲ့အလုပ္ကိုလုပ္တဲ့အတြက္ ဂုဏ္ယူပါတယ္။ ဆုေပးတာကိုလည္း ေက်းဇူးတင္ပါတယ္” ဟုေျပာသည္။

စြယ္စံုရအႏုပညာရွင္ လူရႊင္ေတာ္ ဇာဂနာသည္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားတဦးအျဖစ္ ၁၉၈၈ မွ ၁၉၈၉ အထိ၊ ၁၉၉၀ မွ ၁၉၉၄ အထိ ႏွစ္ႀကိမ္ (၄) ႏွစ္ေက်ာ္ ေထာင္က်ခဲ့ဖူးၿပီး ေထာင္က်ေနစဥ္ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ကလည္း လူ႔အခြင့္ အေရးေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ကေပး အပ္သည့္ Lillian Hellman and Dashiell Hammett Grant ဆုရရွိခဲ့ဖူးသည္။

ဇာဂနာသည္ ၁၉၉၆ ခု ေမလ၌ အႏုပညာလုပ္ငန္းမ်ားေဆာင္ရြက္ခြင့္ပိတ္ပင္ခံခဲ့ရၿပီး ယမန္ႏွစ္စက္တင္ဘာ အေရးအခင္း၌ သံဃာေတာ ္မ်ားအား ဆြမ္းကပ္လႉဒါန္းခဲ့သျဖင့္ (၁) လနီးပါး ထိန္းသိမ္းခံရသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ဇြန္လ၌ နာဂစ္မုန္တိုင္း ကယ္ဆယ္ေရးကိစၥႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ျပည္ပမီဒီယာမ်ားမွ တဆင့္ စစ္အစုိးရကိို ထိထိမိမိ ေ၀ဖန္ ေျပာၾကားခဲ့သျဖင့္ ထပ္မံဖမ္းဆီးအက်ဥ္းခ်ျခင္းခံထားရသည္။

Min Swe Thit - Zarganar from Mizzima

(က) ကိုသူရ မိခင္၏ဇာတိက မြန္ျပည္နယ္ ဘီးလင္းၿမိဳ့နယ္ ေတာင္စြန္းကျဖစ္သည္။ အထက္တန္းေက်ာင္းသား ေမာင္သူရ ဒီဇင္ဘာေက်ာင္းပိတ္ရက္အတြင္း မိခင္ဇာတိ ေတာင္စြန္းသို႔ အလည္ေရာက္၍ ေနသည္။ ေဆြမ်ဳိးမ်ားႏွင့္ တရုန္းရုန္း ….။ ေကလာသေတာင္သို႔ တတ္သည္။ က်ဳိက္ထီးေဆာင္း ဘုရားသို႔ သြား၏။ ေဆြမ်ဳိးညီအစ္ကို ေမာင္ႏွမမ်ားႏွင့္ …..။ ရန္ကုန္သား ေမာင္သူရ ေက်းလတ္တြင္ ေပ်ာ္ေန၏။ ထုိစဥ္ …. ေတာင္စြန္းသို႔ အၿငိမ့္ပြဲ၀င္၏။ အၿငိမ့္က ေမာ္လၿမိဳင္အၿငိမ့္ ….။ ဗလာပြဲပင္ …..။ စင္ထုိးသည္ႏွင့္ ေမာင္သူရ အၿငိမ္မေနႏုိင္ေတာ့ …… စင္ေပၚတက္ခ်င္ေန၏။ ေဆြမ်ဳိးမ်ားက ေျမွာက္ေပးၾက၏။ အၿငိမ့္မွ လူရႊင္ေတာ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ရင္းႏွီးေအာင္ ႀကိဳးစားေပးၾက၏။ ၿမဳိ့ခံမ်ားက ဧည့္ခံရင္း ….လူရႊင္ေတာ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ရင္းႏွီးသြားၾကသည္။ လူရႊင္ေတာ္ႀကီး ႏွစ္ေယာက္က ေမာင္သူရအား ပ်က္လံုးေတြ တုိက္ေပး၏။ သင္ေပး၏။ ေမာင္သူရက ေျခတႀကြၾကြ…..။ ေဆြမ်ဳိးမ်ားကလည္း အားပါးတရ….။ ညေရာက္ၿပီ…..။ အၿငိမ့္ထြက္ၿပီ ……။ ၁၅-ႏွစ္သား ေမာင္သူရလည္း လူရႊင္ေတာ္ အ၀တ္အစားမ်ားႏွင့္ စင္ေပၚမွာ …..။ ညေနက လူရႊင္ေတာ္ႀကီးမ်ား တုိက္ေပးထားသည့္ ပ်က္လံုးမ်ားကို ပ်က္ရန္အသင့္ ….။ စင္ေပၚေရာက္ေတာ့ …. ညေနက ပ်က္လံုးမ်ား သင္ေပးခဲ့သည့္ လူရႊင္ေတာ္ႀကီး ႏွစ္ေယာက္က လူရႊင္ေတာ္ေလး ေမာင္သူရအား လွည့္၍ပင္ မၾကည့္ …. ။ သူတုိ႔ႏွစ္ဦးပင္ ပ်က္လံုးမ်ားအား ေရပက္မ၀င္ ပ်က္၍ ေနၾက၏။ ပရိတ္သတ္က တ၀ါး၀ါး ….တဟားဟား…..။ လူရႊင္ေတာ္ေလး ေမာင္သူရ ေငါင္၍ ေနသည္။ ဘယ္အခ်ိန္ သူ၀င္ပ်က္ရပါ့မလဲ ….။ ေတြး၍ ၾကည့္၏။ ေငး၍ ၾကည့္၏။ ဤသို႔ႏွင့္ ဇက္စင္ေပၚ၌ ေတာၾကည့္ေတာင္ၾကည့္ ျဖစ္၍လာသည္။ ပရိတ္သတ္အား ၾကည့္ရင္း အားငယ္လာသည္။ လူရႊင္ေတာ္ႀကီး ႏွစ္ေယာက္ကေတာ့ မင္ေမာင္းအျပည့္ႏွင့္ ပ်က္၍ေကာင္းဆဲ …..။ တျဖည္းျဖည္းႏွင့္ လူရႊင္ေတာ္ေလးေမာင္သူရ ဇာတ္စင္ေပၚ၌ ေနရင္း ….. ရင္ထဲ၌ မ်က္ရည္ေတြ ျပည့္လာ၏။ အၿငိမ့္စင္တုိင္ အကြယ္သို႔ မသိမသာ ခုိ၀င္းရင္း …. တုိး၀င္ရင္း ႏွင့္ ……။ ပရိတ္သတ္အား မ်က္ႏွာမျပ၀ံ့ေတာ့ ….။ ႏွင္းမႈန္မ်ားေအာက္၌ ေမာင္သူရ ေခၽြမ်ား စုိ၍ ေနခဲ့ရ၏။ ထုိစဥ္က …. ဇာဂနာဟူ၍ မျဖစ္ေသး …..။ "က်ေနာ့္ ဘ၀မွာ ဘယ္လုိမွ မေမ့ႏုိင္ခဲ့သလို သင္ခန္းစာ အႀကီးႀကီးရခဲ့တဲ့ အခ်ိန္တစ္ခုပါပဲ။ ကိုယ့္မွာ က်ည္ဆန္မရွိလို႔ ဆုိၿပီး သူမ်ားပစ္တာ ခံခဲ့ရတာပါ။ သည့္အတြက္ေၾကာင့္လည္း က်ေနာ္ ၀မ္းစာျပည့္ေအာင္ ႀကိဳးုစားခဲ့ရသလို ေနရာရေအာင္ ႀကိဳးစားခဲ့ရပါတယ္" ( ရတီ -၂၀၀၆ခုႏွစ္ မတ္လထုတ္ ဇာဂနာ၏ေဆာင္းပါး -စာမ်က္ႏွာ ၁၇၄ မွ ) (ခ) ကိုသူရသြားဘက္ဆုိင္ရာ ေဆးတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားဘ၀တြင္ ….. ေက်ာင္းကပြဲမ်ား၌ အၿငိမ့္ ကျဖစ္လာ၏။ ဆဌမအႀကိမ္ သြားဖက္ဆုိင္ရာ ေဆးတကၠသုိလ္၏ ဘဲြ႔ႏွင္းသဘင္ အခမ္းအနား၌ အၿငိမ့္ပြဲပါ၏။ ကိုသူရတုိ႔၏ အၿငိမ့္ ….။ " ပုလဲသြယ္အၿငိမ့္" ဟူ၍ အမည္ေပးသည္။ အျခား ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္အတူ ကိုသူရလဲ လူရႊင္ေတာ္ လုပ္သည္။ ပုလဲသြယ္အၿငိမ့္တြင္ …. လူရႊင္ေတာ္ ေလးေယာက္ရွိ၏။ မိုလာ၊ စေကလာ၊ တင္ခ်ာႏွင့္ ဇာဂနာဟူ၍ အမည္ေပးၾက၏။ အားလံုး သြားဘက္ဆုိင္ရာ ေဆးတကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ ရင္းႏွီးသည့္ အသံုးအေဆာင္ အမည္မ်ား …..။ ဤတြင္ ကိုသူရမွ ဇာဂနာ ျဖစ္လာခဲ့၏။ (ကို) ဇာဂနာ၏ အႏုပညာ ေျဖေဖ်ာ္မႈက ……သစ္ပုတ္ပင္ႏွင့္ အင္းယားကမ္းစပ္၌ပင္ ရပ္၍မေန ….။ ျပည္သူလူထု အတြင္းသို႔ တုိး၍ စီး၀င္ရန္ ႀကိဳးစား၏။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္(လိႈင္)မွ အႏုပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ေပါင္းၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ့ေတာ္ ခန္းမတြင္ ေဖ်ာ္ေျဖခဲ့ၾက၏။ ဂီတဖက္မွ ကိုင္ဇာ၊ ဗထူးခ်စ္၊ ေမာင္ေမာင္ခ်န္တို႔ႏွင့္ တြဲမိလာခဲ့၏။ (ဂ) ရန္ကုန္ၿမဳ့ိေတာ္ ခန္းမေရွ႔ စင္တင္ေဖ်ာ္ေျဖပြဲၿပီးသည့္ေနာက္ …. (ကို) ဇာဂနာ စဥ္းစားသည္။ ကံ့ေကာ္ေတာအား ေက်ာ္ခဲ့ၿပီ….။ လူထုႀကီးအတြင္း မ်ားမ်ားနဲ႔ ျမန္ျမန္ ပ်ံ႔ႏွံႏုိင္ေအာင္ အႏုပညာကို ဘယ္လိုျဖန္႔မလဲ……။ အၿငိမ့္စင္ေပၚ တက္ကပါက …. တစ္ပြဲၾကည့္မွ ပရိတ္သတ္က ငါးေထာင္….တစ္ေသာင္း……။ နည္းသည္။ အားမရ…..။ (ကို) ဇာဂနာ စဥ္းစား၏။ ၾကားခံမီဒီယာ အသံုးျပဳရမည္။ အမ်ားဆံုးႏွင့္ အျမန္ဆံုး ပ်ံ႔ႏွံ႔ႏုိင္သည္က ရုပ္ျမင္သံၾကား…..။ TV ပရိတ္သတ္က သန္းဂဏန္းအထိ ရွိသည္။ တစ္ႏုိင္ငံလံုး …. တနံ … တလ်ား ….။ ခ်က္ခ်င္း ပ်ံ႔ႏွံ႔မည္။ ဤတြင္ ျမန္မာ့ ရုပ္ျမင္သံၾကား အစီအစဥ္တြင္ ေဖ်ာ္ေျဖအၿငိမ့္ ကျပႏိုင္ေရး အတြက္ (ကို) ဇာဂနာ လံုးပမ္း၏။ ၁၉၈၄….ခုႏွစ္ ။ လြတ္လပ္ေရးေန႔ ဂုဏ္ျပဳအၿငိမ့္အား ျမန္မာ့ ရုပ္ျမင္သံၾကားတြင္ ေဖ်ာ္ေျဖႏုိင္ေရးအတြက္ (ကို) ဇာဂနာ ၾကိဳးစား၏။ ထုိစဥ္က " မိုးနတ္သူဇာအၿငိမ့္" အား ထူေထာင္ၿပီး ျဖစ္သည္။ မင္းသမီးက (မ) သီတာ၀င္း……။ လူရႊင္ေတာ္မ်ားက …..တက္တူ၊ စုတ္ခၽြန္း၊ ပိန္ပိန္ႏွင့္ ဇာဂနာတုိ႔ ျဖစ္သည္။ ရုပ္ျမင္သံၾကား ဂုဏ္ျပဳအစီအစဥ္တြင္ (ကို) ဇာဂနာက သမိုင္းေရးရာ ေနာက္ခံထားေသာ အၿငိမ့္ခန္းအား လုပ္ခ်င္၏။ (ကို) ဇာဂနာအခိ်န္ေပး၍ လုပ္ခဲ့ရသည္။ ေရွ႔မီွ….အႏုပညာသည္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ေတြ႔၏။ ေမး၏။ မွင္သက္ခဲ့ရ၏။ အေမ (ေဒၚ)ေအာင္ၾကည္၊ ဆရာႀကီး ဦးခင္ေမာင္လတ္၊ ဆရာမႀကီး ေဒၚခင္မ်ဳးိခ်စ္၊ ဂီတလုလင္ေမာင္ကိုကို၊ (ေဒၚ)ထား၊ ျမန္မာ့အသံ ဦးသစၥာ…..တုိ႔က (ကို) ဇာဂနာအား ကူညီေပးၾက၏။ လမ္းညႊန္ ေပးခဲ့ၾက၏။ ဤသို႔ႏွင့္ …… သမိုင္း အခ်က္အလက္မ်ားအား (ကို) ဇာဂနာ မွတ္သား ရွာေဖြခဲ့ရ၏။ ၁၉၄၇ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလ (၁) ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ရုပ္ရွင္ႏွင့္ ျပဇာတ္ဌာနအား ဆရာၾကီး ဦးဥာဏ ေခါင္းေဆာင္၍ ဖြဲ႔စည္းခဲ့၏။ ျပဇာတ္ဌာန၏ ဌာနမွဴးက ဒဂံုဆရာတင္ …။ ဆရာရန္ႏိုင္စိန္က ထုိဌာန၏ ၀န္ထမ္းတစ္ဦး….။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ (၄)ရက္ေန႔ ….. လြတ္လပ္ေရးရလွ်င္ ….. ျမန္မာ့အသံမွ ထုတ္လႊင့္ရန္ လြတ္လပ္ေရး သီခ်င္းတစ္ပုဒ္ လိုသည္။ ရွိၿပီး သီခ်င္းက ဆရာေရႊတုိင္ညႊန္႔ေရးသည့္ ဂ်ပန္ေခတ္ေရႊရည္စိမ္ လြတ္လပ္ေရးေပးတုန္းက သံုးခဲ့သည့္ သီခ်င္း ျဖစ္သည္။ မသံုးခ်င္….။ သုိ႔ႏွင့္ ….. သီခ်င္းသစ္အား ေရြးၾက၏။ ဆရာႀကီးဦးဥာဏက စာသားေရးၿပီး ….ဆရာရန္ႏို္င္စိန္က အသံထည့္၏။ ဤသို႔ႏွင့္ လြတ္လပ္ေရးသီခ်င္းသစ္ တစ္ပုဒ္ရလာ၏။ ဤသီခ်င္းအား ၁၉၄၈ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ (၄)ရက္ေန႔ မနက္ (၄)နာရီ (၂၀) မီနစ္တြင္ ျမန္မာ့အသံမွ လြတ္လပ္ေရးေၾကညာၿပီးသည္ႏွင့္ ထုတ္လႊင့္ခဲ့၏။ ဤသီခ်င္းအား (ကို) ဇာဂနာက ၁၉၈၄ခုႏွစ္ လြတ္လပ္ေရးေန႔ ျမန္မာ့ရုပ္ျမင္သံၾကား ဂုဏ္ျပဳအစီအစဥ္ ေျဖေဖ်ာ္ခန္းတြင္ " မိုးနတ္သူဇာ အၿင္ိမ့္" ၏အဖြင့္ သီခ်င္းအျဖစ္ ျပန္၍ေဖာ္ထုတ္ခဲ့၏။ "……. ဗမာေဟ့ ဗမာ ကမၻာေရွ႔မွာ ဗမာေဟ့လုိ႔ ၾကြား၀င့္စရာ တုိ႔အဆင့္အတန္းနဲ႔ လွ်မ္းတင့္ေ၀ဆာၿပီ ဒါတုိ႔ျပည္ ဒါတုိ႔ေျမ ဒါတုိ႔ျပည္ အဖုိးမျဖတ္တဲ့ လြတ္လပ္ေရးနဲ႔ ေအးခ်မ္းသာယာစည္ တုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးတုိင္းသည္ အခြင့္အေရးညီညီ တကယ္လြတ္လပ္ပါၿပီ" (ရတီ-၂၀၀၅ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလထုတ္ ဇာဂနာ၏ေဆာင္းပါး၊ စာမ်က္ႏွာ ၁၇၃ မွ ) (ဃ) ဇာဂနာႏွင့္ မိုးနတ္သူဇာက ခြဲ၍မရေတာ့ ….။ တြဲ၍သာ ျမင္ေနၾကသည္။ ဇာဂနာ၏ ပ်က္လံုးမ်ားက လူထုၾကားမွ လာသည့္ ပ်က္လံုးမ်ား ျဖစ္၍ လူထုႏွင့္ ထိမိ၏။ ေခတ္ႀကီးက သေရာ္စရာမ်ားႏွင့္ ျပည့္ေန၍ ဇာဂနာ၏ ပ်က္လံုးမ်ားက ေခတ္ႏွင့္ညီ၍ ေနသည္။ ျမန္မာ့ရုပ္ျမင္သံၾကားတြင္ ေဖ်ာ္ေျဖရသလို ….၊ ႏိုင္ငံအႏွံ႔ ၿမိဳ့ႀကီးမ်ားတြင္လည္း စင္တင္၍ ေဖ်ာ္ေျဖၾကရသည္။ ဇာဂနာက မိုးနတ္သူဇာအား ဤမွ်ႏွင့္ အားမရ …..။ ရပ္မေနခ်င္….။ အၿငိမ့္သဘင္အား ေျပာင္းလဲခ်င္၏။ ဤတြင္ မိုးနတ္သူဇာမွ စလုိသည္။ ထုိင္မသိမ္းေတြ၀တ္၊ ဆံထံုးႀကီးေတြထံုးၿပီး အၿငိမ့္မင္းသမီးေတြ ကေနတာၾကာၿပီ…..ရိုးေလာက္ၿပီ။ ကိုးရီယားမွာလို ၊ ဗီယက္နမ္မွာလို ယပ္ေတာင္ယိမ္းေတြ …..၊ လယ္သမားယိမ္းေတြလုိမ်ဳိးႏွင့္ အၿငိမ့္ကို တင္ဆက္ခ်င္သည္။ ေကာက္စိုက္သမ သီခ်င္း……။ အၿငိမ့္မင္းသမီးႏွင့္အဖြ႔ဲက ေကာက္စိုက္သမ၀တ္စံုနဲ႔ လယ္ကြင္းထဲတြင္ ေကာက္စုိက္ရင္း သီခ်င္းဆုိမည္။ ၿပီးလွ်င္ ….. အကအပိုဒ္ေျပာင္း ….။ ဒီေတာ့ ….. မင္းသမီး၀တ္စံုႏွင့္ ျပန္ကမည္။ တင္ဆက္ပံုေျပာင္းမည္။ အေၾကာင္းအရာက လူထုဘ၀သို႔ ၀င္မည္။ ညဘက္ အပ်ဳိမေလးေတြအနား ကာလသားလူပ်ဳိေတြ လူပ်ဳိလွည့္မည္။ လသာသာတြင္ ….။ ေကာင္မေလးေတြက ဗိုင္းငင္ခ်င္ ငင္ေနၾကမည္။ လူပ်ဳိကာလသားေတြက အနားတြင္ စကားထာဖြက္မည္….။ ေက်းလက္ကို ေဖာ္မည္။ သီခ်င္းက ေက်းလက္သီခ်င္း ….။ ၿပီးလွ်င္ေတာ့ အၿငိမ့္မင္းသမီးက ….အကစြမ္းရည္ ျပဖို႔အတြက္ကေတာ့ စင္ေပၚတက္ၿပီး ကေစမည္။ ဤတြင္လည္း မင္းသမီး၏ အကကို တစ္ေယာက္တည္း ကေနသည္ထက္ ပို၍ "ၾကြ"ေစရန္ အားျဖည့္မႈအျဖစ္ ဟာမိုနီ ယိမ္းအဖြဲ႔ကို ထည့္မည္။ မင္းသမီးႏွင့္ ယိမ္းအဖြဲ႔၏ အကသည္ ဆန္႔က်င္ဖက္ ဆန္မည္ဆုိေသာ္ …..ၾကည့္သူအျမင္တြင္မူ လုိက္ဖက္မႈ ရွိေနရမည္။ ဤသိုပ…. မိုးနတ္သူဇာတြင္စ၍ အၿငိမ့္ရႈတင္အား ေျပာင္းခ်င္၏။ ေျပာင္းလဲလိုေသာ္ ဇာဂနာႏွင့္ ေရွးရိုးစြဲတုိ႔အၾကား ျပႆနာျဖစ္၏။ ပရိပကၡသည္ ႀကီး၍လာသည္။ ေနာက္ဆံုး …..မိုးနတ္သူဇာ ကြဲခဲ့၏။ မင္းသမီး (မ) သီတာ၀င္း ဦးေဆာင္သည့္ မိုးနတ္သူဇာႏွင့္ (ကို) ဇာဂနာအသစ္ ထူေထာင္သည့္ ျမပု႑ာမာအၿငိမ့္ဟူ၍ ….။ ျမပု႑ာမာတြင္ (ကို) ဇာဂနာႏွင့္တြဲဖက္ အညီဆံုးက "အရိုင္း" ျဖစ္သည္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုေသာ တင္ဆက္မႈ အသစ္မ်ားႏွင့္ ျမပု႑ာမာအား စခဲ့ၾက၏။ ျမန္မာ့ရုပ္ျမင္သံၾကားမွ "အမွတ္တရ ရတနာပံု" အစီအစဥ္တြင္ ျမပု႑ာမာ၏ "ေရွးအၿငိမ့္၊ အမ်ဳိးသားအၿငိမ့္" အစီအစဥ္တုိ႔အား တင္ဆက္ ေဖ်ာ္ေျဖခဲ့၏။ (ကို) ဇာဂနာ၏ "ေနေကာင္းသြားမွာပါ …." ၊ "အားလည္း နာတယ္၊ ခင္လည္း ခင္တယ္ ….." ၊ သနားတယ္ …." ၊ သိေနတယ္ေလ …." ။ ပ်က္လံုးမ်ားက လူထုစကား ျဖစ္၍လာသည္။ လူရႊင္ေတာ္မ်ားႏွင့္ ပ်က္လံုးမ်ားမွာမူ ေျပာစရာမရွိ…..။ "အား" ေကာင္းသည္ဟု ဆိုရမည္။ ျမပု႑ာမာ၏ အၿငိမ့္ခန္းအဖြင့္အား ပရိတ္သတ္ စိတ္၀င္စားရန္ (ကို) ဇာဂနာတုိ႔ ျပင္ၾကရျပန္သည္။ မင္းသမီး၏ အကအား ပရိတ္သတ္က တခုတ္တရထုိင္ၿပီး ၾကည့္ရႈခ်င္ေစရန္ ျမပု႑ာမာ၏ အၿငိမ့္အဖြင့္ ေတးထပ္အား အမ်ဳိးသားေန႔ ဂုဏ္ျပဳေတးထပ္ႏွင့္ စသည္။ ရုပ္ရွင္မင္းသားႀကီး (ဦး)၀င္းဦးက ေရးေပး၏။ "….. မ်ဳိးျမန္မာ စံပမာျပဳသိရန္ဆို ကနက္၏သ႑ာန္ သီဟာၾကငွာန္း ေရႊနန္းေရႊထီး ျပည္ႀကီး ဟန္ထည္ စည္တီးသံၾကြယ္ တစ္ေခတ္တစ္ခ်ိန္က လွ်မ္း ……." (ရတီ-၂၀၀၆ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလထုတ္ ဇာဂနာ၏ေဆာင္းပါး စာမ်က္ႏွာ -၁၈၁ မွ) (င) ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ "၈" ေလးလံုး အေရးေတာ္ပံုႀကီးအတြင္း၌ (ကို) ဇာဂနာသည္ အႏုပညာရွင္ တစ္ဦးအေနႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ အေရးတုိက္ပြဲတြင္ တက္တက္ၾကြၾကြ ပါ၀င္ခဲ့၏။ ရန္ကုန္ၿမိဳ့ရွိ လူထုတရားပြဲမ်ားတြင္ (ကို) ဇာဂနာ အုပ္စုိးသူ အာဏာရွင္မ်ားအား သေရာ္သည့္ ပ်က္လံုးမ်ားက ထိမိလွ၏။ မၾကာ …. ။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလ (၂)ရက္ေန႔တြင္ အာဏာသိမ္းစစ္အုပ္စုက (ကို) ဇာဂနာအား ရန္ကုန္ၿမိဳ့ဘားလမ္းရွိ စပယ္ဦးစာေပတုိက္ အတြင္းမွာပင္ ၀င္ေရာက္၍ ဖမ္းဆီးခဲ့၏။ အၿငိမ့္စင္ မီးေရာင္ေအာက္မွ နံရံေလးဘက္အၾကား အေမွာင္တုိက္အတြင္းသုိ႔ (ကို) ဇာဂနာ ေရာက္သြားခဲ့ေတာ့၏။ သို႔ေသာ္ …. (ကို) ဇာဂနာ၏ ပ်က္လံုးမ်ားကမူ လူထုအၾကား၌ ပ်ံံ႔ႏွံ၍ေန၏။ စစ္အုပ္စုမွ ေသနတ္ျပ၍ (ကို) ဇာဂနာ၏ ပ်က္လံုးမ်ားအား ဖမ္းဆီး၍မရ ….။ (စ) "အင္းစိန္" မွ ျပန္လာခဲ့ၿပီးေနာက္ (ကို) ဇာဂနာ အၿငိမ့္စင္ေပၚသို႔ တက္ခြင့္မရေတာ့ …..။ အာဏာရွင္တုိ႔သည္ (ကို) ဇာဂနာ၏ ပ်က္လံုးမ်ားအား ဒီ၀ီဇံ တပ္မႀကီးတစ္ခု၏ က်ည္ပစ္အားထက္ ေၾကာက္လန္႔ဟန္တူ၏။ (ကို) ဇာဂနာအား အၿငိမ့္ကခြင့္ လံုး၀ခြင့္မျပဳေတာ့ …..။ ႏွစ္ ႏွစ္ဆယ္လံုးလံုး (ကို) ဇာဂနာ အၿငိမ့္ကခြင့္ မရ၊ ပ်က္လံုး ထုတ္ခြင့္မရ …..။ ကန္႔လန္႔ကာ …..။ မီးေရာင္ေအာက္၌ ေဖ်ာ္ေျဖ ကျပခြင့္မရသည့္ (ကို) ဇာဂနာ…..။ ဘာလုပ္မည္နည္း ….။ သူ၏ အႏုပညာက "ရပ္" ၍ မေန…..။ "အ"၍ မသြား…..။ လူထုထံသို႔ စီး၀င္ရန္ ႀကိဳးစားဆဲ….။ (ကို) ဇာဂနာသည္ …..ကန္႔လန္႔ကာ မီးေရာင္ေအာက္မွေန၍ …. ပိတ္ကားဖလင္ၾကားႏွင့္ ဖန္သားျပင္သို႔ ကူးေျပာင္းရန္ သူ႔၏ အႏုပညာအား လူထုထံသို႔ စိမ့္၀င္ စီးဆင္းေစျပန္၏။ ဤတြင္ …. ဟာသသရုပ္ေဆာင္ (ကို)ဇာဂနာ …. ဒါရုိက္တာ ေမာင္သူရ …. ဟူ၍ ျဖစ္လာခဲ့ျပန္၏။ အၿငိမ့္စင္တြင္ ကိုယ္တုိင္ မီးေရာင္ေအာက္သို႔ မ၀င္ႏိုင္ေသာ္လည္း …. ကန္႔လန္႔ကာ ေနာက္ကြယ္မွေန၍ ၀ါယမ စုိက္ျပန္သည္။ ကင္ေကာင္း၊ ေဂၚဇီလာ၊ ေညာင္ေညာင္ ….။ ထင္ေပၚ ၊ ဒိန္းေဒါင္၊ အာႏို ….။ ထိန္ထိန္၊ စုတ္ဖြား၊ ခ်က္စူး….တုိ႔အား (ကို)ဇာဂနာက မီးေရာင္ေအာက္သို႔ ေရာက္ေအာင္ပို႔ေပး၏။ အၿငိမ့္စင္ေပၚသို႔ တက္ခြင့္မရသည့္ (ကို)ဇာဂနာသည္ ဖန္သားျပင္မွတဆင့္ "မိုးအၿငိမ့္" ဟူ၍ VCD ႏွင့္ လူထုအား ေဖ်ာ္ေျဖျပန္၏။ ေအာင္ျမင္၏။ လူထုမွ အားေပး၏။ ထိုေနာက္…. ရာဇာေန၀င္းႏွင့္ " ရာဇာႀကီး ႏွစ္ပါးခြင္" အား ဒါရိုက္တာ ေမာင္သူရမွ ရိုက္၏။ အၿငိမ့္စင္ျမင့္မွ လုပ္ခ်င္သည္မ်ားအား လုပ္ခြင့္မရခင္ (ကို)ဇာဂနာမွ လုပ္ေနျခင္းျဖစ္၏။ ၾသဂတ္စၾတာႏွင့္ႏွစ္ပါးက၏။ ေျမ၀ုိင္းအကလည္းပါ၏။ အၿငိမ့္စင္ျမင့္မွ စ၍ ပရိတ္သတ္သိခဲ့ရေသာ (ကို)ဇာဂနာ သည္ ႏွစ္-ႏွစ္ဆယ္လံုးလံုး အၿငိမ့္ကခြင့္ မရခဲ့…။ သို႔ေသာ္ …. လူထုပရိတ္သတ္ကမူ လူရႊင္ေတာ္ ဇာဂနာအျဖစ္ သူတုိ႔၏ ႏွလံုးသည္းပြက္၌ စြဲၿမဲစြာ ထင္ေနဆဲ ….။ အၿငိမ့္ကျပခြင့္ မရသည့္ေနာက္ …. ရုပ္ရွင္ႏွင့္ ဗြီဒီယိုတုိ႔တြင္ သရုပ္ေဆာင္သည္။ ဟာသ သရုပ္ေဆာင္ (ကို)ဇာဂနာ အျဖစ္ လူထုပရိတ္သတ္က လက္ခံ အားေပးၾက၏။ တဖန္…. ရုပ္ရွင္ ၊ ဗြီဒီယို ဇာတ္ကားမ်ား ရိုက္၏။ ဒါရိုက္တာ ေမာင္သူရအျဖစ္ႏွင့္ ….။ ဒါရုိက္တာ ေမာင္သူရ ရိုက္ကူးသည့္ ဇာတ္ကားမ်ားက …. မဲျပာပုဆုိးကားမ်ားမဟုတ္ ….။ ေတြးစရာပါ၏။ စဥ္းစားရန္ ပါ၏။ နိမိတ္ပံုမ်ားသံုး၏။ သေကၤတမ်ားပါ၏။ ထူးသည္ဟု ဆိုရမည့္ကားမ်ား ….။ (ဆ) လြန္ခဲ့သည့္ ၂-ႏွစ္ေလာက္က ၾကည့္ခဲ့ရသည့္ VCD ဇာတ္ကားအား ျပန္၍ သတိရမိသည္။ ဒါရိုက္တာက ေမာင္သူရ ….။ မင္းသမီး တစ္ေယာက္မွ မပါ။ မင္းသားဟု ေျပာ၍ရမည္က …..လူမင္း ….။ အဓိက ဇာတ္ေကာင္မ်ားက ….(ကို)ဇာဂနာႏွင့္ (ကို)ေက်ာ္သူတုိ႔ ႏွစ္ေယာက္ ….။ ဇာတ္ရံမ်ား ပါသည္။ အားလံုး လူရႊင္ေတာ္မ်ားပင္ ….။ ေညာင္ေညာင္… တစ္ေယာက္ကိုေတာ့ မွတ္မိေန၏။ (ကို)ေက်ာ္သူႏွင့္ (ကို)ဇာဂနာတုိ႔ ႏွစ္ေယာက္ ေငြေၾကးျပည့္စံုသည့္ လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးမ်ား …..။ သူတုိ႔ႏွစ္ေယာက္ အေလာင္းအစား ျပဳလုပ္ၾက၏။ အေျခခံမရွိေသာ သူတစ္ေယာက္အား ေငြေၾကးမ်ား ပံုေပးလုိက္လွ်င္ ဘာျဖစ္သြားမလဲ……။ အလံုးစံု ပ်က္စီးျခင္းသို႔ ဆိုက္သြားမည္လား….။ ဒါမွမဟုတ္ …. ။ ေလာင္းေၾကးက ေကာ္ဖီခါးခါး တစ္ခြက္ေၾကး….။ ဤတြင္ ဒါရိုက္တာ ေမာင္သူရ ရိုက္ျပ၏။ လူမင္းက ရန္ကုန္ဆင္ေျခဖံုး က်ဴးေက်ာ္ ရပ္ကြက္တြင္ ေနသည္။ ပေထြးႏွင့္ … … ပေထြးက အရက္သမား၊ အေမက ပေထြးကို ေၾကာက္ရသည္။ ပေထြးက မင္းသားႀကီး (ဦး)ေအာင္လြင္ …..။ လူမင္းက ၿမိဳ့တြင္းရွိ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းတစ္ခုတြင္ လုပ္သည့္ အလုပ္ၾကမ္းသမား …..။ အလုပ္သမားပေထြးႏွင့္ ႀကီးခဲ့ရသည့္ လူငယ္တစ္ဦး …..။ ပညာမသင္ခဲ့ရ…..။ ေလာကနီတိမသိ။ လုပ္ခထဲမွ ပေထြးအား အရက္ဖုိး ေပးရသည္။ ဤဇာတ္ေကာင္ လူမင္းအား (ကို)ေက်ာ္သူႏွင့္ (ကို)ဇာဂနာက ေငြက်ပ္ ဆယ္သိန္းေခၚေပးၿပီး …. သူဘာျဖစ္မည္ကို အေလာင္းအစား လုပ္ၾက၏။ မၾကာ …. ေငြဆယ္သိန္းအား မစီမံတတ္၍ လူမင္း အလံုးစံု ပ်က္သုဥ္းျခင္းသို႔ ဆုိက္သြား၏။ မိခင္ေသ၏။ ဘ၀ပ်က္၏။ ဤတြင္ (ကို)ေက်ာ္သူႏွင့္(ကို)ဇာဂနာတုိ႔၏ ဒိုင္ယာေလာ့မ်ားႏွင့္ ဇာတ္လမ္းအားပို႔၏။ အာဏာ၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္၊ ေငြေၾကးဓနတုိ႔ကား ေကာင္းမြန္စြာ စီမံခန္႔ခြဲမႈ မျပဳလုပ္ႏို္င္ပဲ ပိုင္ဆုိင္ေနပါက … မိမိႏွင့္ မိမိ ပါတ္၀န္က်င္းကိုပါ အလံုးစံု ပ်က္သုဥ္းျခင္းသို႔ ဆုိက္ေရာက္ေစေၾကာင္း …..။ ၿပီးၿပီ …..။ သို႔ေသာ္ …. က်ေနာ္က ဒါရိုက္တာ ေမာင္သူရ ရိုက္ျပသည့္ "နိမိတ္ပံု" မ်ားအား ရွာေနမိသည္။ လူမင္းအား လူမင္းအျဖစ္ မျမင္ေတာ့…..။ (ကို)ဇာဂနာက အႏုပညာတြင္ အဘက္ဘက္မွ ေအာင္ျမင္သည္ဟု ဆုိရမည္။ ဘာေၾကာင့္နည္း …။ (ကို) ဇာဂနာ က သူ၏ အႏုပညာအား သူ၏ ႏွလံုးသားႏွင့္ ဖန္တီး၏။ သူ႔ႏွလံုးေသြးက လူထု၏ ႏွလံုးေသြးႏွင့္ ဆက္၍ စီးေမွ်ာေနသည္။ လူထု ရင္ခုန္လွ်င္ (ကို)ဇာဂနာ ရင္ခုန္၏။ လူထု ရယ္ရႊင္လွ်င္ (ကို)ဇာဂနာ ရယ္ရႊင္၏။ လူထုတုိက္ပြဲ၀င္လွ်င္ ထုိတုိက္ပြဲ၌ (ကို) ဇာဂနာရွိ၏။ ထုိေၾကာင့္ …. (ကို)ဇာဂနာ၏ အႏုပညာက လူထု၏အႏုပညာ….။ လူထုႏွလံုးသည္းပြတ္မွ လာသည့္ အႏုပညာ ……။ (ျပည္သူ႔အႏုပညာရွင္မ်ားအား ဂုဏ္ျပဳပါသည္) မင္းေဆြသစ္